یکی از مفاهیم کلیدی در عملکرد بلبرینگ‌ها، کلیرنس است. کلیرنس به فاصله یا لقی بین اجزای داخلی بلبرینگ اشاره دارد و به طور مستقیم بر عواملی نظیر طول عمر، دقت، و کارایی بلبرینگ تأثیر می‌گذارد. در این مقاله، به تعریف کلیرنس، انواع آن و اهمیت این مفهوم در عملکرد بلبرینگ‌ها می‌پردازیم.

کلیرنس در بلبرینگ به چه معناست؟

کلیرنس در بلبرینگ به فاصله بین ساچمه‌ها و مسیر حرکت آن‌ها در رینگ داخلی و خارجی اشاره دارد. این فاصله در حالت بدون بار و قبل از نصب اندازه‌گیری می‌شود. بسته به نوع و شرایط کاری، کلیرنس می‌تواند ثابت یا متغیر باشد.

انواع کلیرنس در بلبرینگ

1. کلیرنس داخلی شعاعی (Radial Internal Clearance)

این نوع کلیرنس به فاصله شعاعی بین ساچمه‌ها و مسیر حرکت آن‌ها در رینگ‌های داخلی و خارجی بلبرینگ اشاره دارد. کلیرنس شعاعی در بیشتر کاربردهای عمومی بلبرینگ‌ها مورد توجه قرار می‌گیرد.

2. کلیرنس داخلی محوری (Axial Internal Clearance)

این نوع کلیرنس به فاصله محوری بین ساچمه‌ها و مسیرهای حرکت اشاره دارد. کلیرنس محوری در کاربردهایی که بارهای محوری وارد می‌شوند، اهمیت ویژه‌ای دارد.

3. کلیرنس عملیاتی (Operating Clearance)

کلیرنس عملیاتی فاصله‌ای است که پس از نصب بلبرینگ و با در نظر گرفتن تغییرات دما و بار واقعی باقی می‌ماند. این نوع کلیرنس ممکن است با مقدار اولیه تفاوت داشته باشد.

4. کلیرنس اولیه (Initial Clearance)

کلیرنس اولیه به فاصله موجود در بلبرینگ پیش از نصب و اعمال بار یا تغییرات دمایی اشاره دارد. این مقدار معمولاً توسط تولیدکننده تعیین شده و به عنوان معیار استاندارد مورد استفاده قرار می‌گیرد.

اهمیت کلیرنس در عملکرد بلبرینگ

انتخاب کلیرنس مناسب می‌تواند تأثیر زیادی بر عملکرد بلبرینگ داشته باشد. برخی از عوامل کلیدی مرتبط با کلیرنس عبارتند از:

• طول عمر بلبرینگ: کلیرنس زیاد می‌تواند باعث حرکت نادرست ساچمه‌ها و افزایش فرسایش شود. از طرفی، کلیرنس کم ممکن است اصطکاک و گرما را افزایش دهد.
• عملکرد در شرایط دمایی مختلف: کلیرنس مناسب تضمین می‌کند که بلبرینگ در دماهای مختلف بدون گیرکردن یا مشکل خاصی کار کند.
• صدا و لرزش: کلیرنس نامناسب می‌تواند منجر به افزایش صدا و لرزش شود و عملکرد سیستم را تحت تأثیر قرار دهد.

طبقه‌بندی کلیرنس بر اساس استانداردها

در استانداردهای بین‌المللی مانند ISO و DIN، کلیرنس بلبرینگ به گروه‌های زیر تقسیم می‌شود:

• C2: کلیرنس کمتر از مقدار استاندارد.
• C0 (یا نرمال): کلیرنس استاندارد.
• C3: کلیرنس بیشتر از مقدار نرمال.
• C4 و C5: کلیرنس بسیار بیشتر از نرمال.

نکات مهم در انتخاب کلیرنس

انتخاب کلیرنس مناسب باید با توجه به شرایط کاری بلبرینگ انجام شود. برخی از عوامل مؤثر در انتخاب کلیرنس عبارتند از:

• دمای کاری بلبرینگ.
• بارهای شعاعی و محوری وارد بر بلبرینگ.
• سرعت چرخش بلبرینگ.
• شرایط نصب و نوع روان‌کاری.

در نهایت، انتخاب کلیرنس صحیح نقش کلیدی در بهبود عملکرد و افزایش طول عمر بلبرینگ دارد. در صورتی که کلیرنس مناسب تنظیم نشود، ممکن است مشکلاتی مانند خرابی زودرس یا کاهش کارایی رخ دهد.