عدد اوکتان (Octane Number) معیاری است که میزان مقاومت سوخت‌های مایع مانند بنزین در برابر احتراق خودبه‌خودی در دمای بالا را نشان می‌دهد. این عدد تعیین‌کننده کیفیت سوخت از نظر جلوگیری از پدیده ناک زدن (Knocking) است.
احتراق خودبه‌خودی چیست؟
در موتورهای احتراق داخلی، زمانی که مخلوط سوخت و هوا قبل از جرقه شمع به صورت خودبه‌خودی مشتعل شود، پدیده‌ای به نام ناک زدن رخ می‌دهد. این پدیده می‌تواند به موتور آسیب برساند و راندمان آن را کاهش دهد.
چگونه عدد اوکتان اندازه‌گیری می‌شود؟
عدد اوکتان بیانگر مقاومت سوخت در برابر ناک زدن است. این عدد از نسبت ترکیباتی مانند ایزواکتان (عدد اوکتان 100) و هپتان نرمال (عدد اوکتان 0) تعیین می‌شود. دو روش اصلی برای اندازه‌گیری عدد اوکتان وجود دارد:
- RON (Research Octane Number): مقاومت سوخت در شرایط آزمایشگاهی.
- MON (Motor Octane Number): مقاومت سوخت در شرایط واقعی‌تر و بار سنگین موتور.
چرا عدد اوکتان اهمیت دارد؟
موتورهای با نسبت تراکم بالاتر نیاز به سوخت با عدد اوکتان بالاتر دارند. استفاده از سوخت مناسب:
- باعث افزایش راندمان موتور می‌شود.
- از آسیب به قطعات موتور جلوگیری می‌کند.
- منجر به کاهش آلایندگی می‌شود.
انواع سوخت بر اساس عدد اوکتان
بنزین‌ها بر اساس عدد اوکتان به دسته‌های زیر تقسیم می‌شوند:
- بنزین معمولی (87 اوکتان): مناسب برای خودروهای با تراکم پایین.
- بنزین سوپر (91-93 اوکتان): مناسب برای خودروهای با تراکم بالا.
- سوخت‌های مسابقه‌ای (100+ اوکتان): برای موتورهای پیشرفته و پرقدرت.
نتیجه‌گیری
عدد اوکتان معیاری مهم برای انتخاب سوخت مناسب است. استفاده از سوخت با عدد اوکتان متناسب با نوع موتور، عملکرد بهتر و عمر طولانی‌تر موتور را تضمین می‌کند.
